Vrijdag 26 december is Leo Tindemans op 92
jarige leeftijd in zijn woonplaats Edegem overleden. Hij wordt door velen als
een groot staatsman en een belangrijke Europeaan geprezen. Tindemans was een
directe, charismatische persoonlijkheid, die niet alleen uitgesproken ideeën
over de toekomst van Europa had, maar ook de kiezer wist aan te spreken. Het door
hem behaalde recordaantal van één miljoen stemmen is in België door niemand geëvenaard. Ik heb zijn betrokkenheid van nabij mogen meemaken toen hij voorzitter
was van de naar hem genoemde Tindemans Group.
De Tindemans Group was in 1994 aanvankelijk een initiatief
van enkele leden van het Europees Parlement en ambtenaren bij de Europese
Commissie, die vonden dat er een open en diepgaande discussie moest worden
gevoerd over de toekomst van de Europese Unie. Op dat moment was voorzien dat ten
behoeve van de toekomstige uitbreiding in 1996 een intergouvernementele conferentie
zou worden gehouden om het Verdrag van Maastricht uit 1992 te evalueren, mede
met het oog op de aanstaande uitbreidingen. Het was de bedoeling een denktank
te vormen met leden uit alle 15 toenmalige lidstaten, zowel ambtenaren als
politici die een rapport zou samenstellen teneinde de discussie over de
toekomst van Europa te vergemakkelijken. Daartoe werden vijf verschillende
scenario’s beschreven en becommentarieerd, variërend van een intergouvernementeel
Europa tot de Verenigde Staten van Europa. Omdat de groep vrij uitgebreid zou
zijn – tussen de 40 en 50 leden – zou een kleine kerngroep van circa 10 leden maandelijks
bijeenkomen om de discussiestukken op te stellen. De plenaire groep zou slechts
tweemaal bijeen komen: eenmaal om de hoofdlijnen van de discussie vast te
stellen en eenmaal om het concept-rapport te bespreken. Tussentijds zouden zij op
tussenproducten kunnen reageren.
De initiatiefnemers besloten om aan Leo Tindemans te vragen
het voorzitterschap van de denktank op zich te nemen en aan mij als secretaris
van de groep was de taak om hem daarvoor uit te nodigen. Om zijn functie als
voorzitter te verlichten, zouden wij hem het voorstel doen om alleen de plenaire
bijeenkomsten voor te zitten; de kerngroep zou de stukken voorbereiden in
overleg met zijn medewerkers.
Tindemans zelf dacht daar heel anders over. Hij wilde graag
de groep voorzitten, maar zei dat hij dan ook de maandelijkse vergaderingen van
de kerngroep wilde voorzitten. Hij wilde de discussie die gevoerd werd geheel
tot in de details kunnen volgen en er ook aan deelnemen. Met deze wens heeft
hij grote indruk op mij gemaakt: dat iemand met zijn achtergrond en positie zich
toch zo duidelijk met de inhoud van de discussie wilde bemoeien.
Wij hebben in de veertien maanden dat de Tindemans Group
actief is geweest, nauw samengewerkt en regelmatig contact gehad. Tindemans gaf
uitvoerig en gedetailleerd commentaar op de concept-stukken die voor de
kerngroep bijeenkomsten werden voorbereid.
Ook maakte hij indruk door de wijze waarop hij de plenaire
bijeenkomsten leidde. Hij deed dat op een open wijze, waarbij iedereen de
ruimte kreeg en het om de uitwisseling van inhoudelijke argumenten ging. Zo
bedankte Bill Cash, de
bekende Britse euroscepticus, hem na de eerste bijeenkomst met de opmerking dat
dit de eerste keer was in zijn lange carrière dat hij op een serieuze manier
van gedachten kon wisselen over de Europese Unie.
Zijn inhoudelijke betrokkenheid en zijn bereidheid om op een
open wijze te discussiëren tonen dat hij een groot politicus was, die velen in
dit opzicht – ook nu nog, juist nu nog – tot voorbeeld kan strekken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten